Kolarski jubileusz

Już prawie 54 lata istnieje Komisja Turystyki Kolarskiej Zarządu Głównego PTTK. Przez ten czas podjęto wiele cennych inicjatyw, wśród których ważne miejsce zajmują, ustanowione przez nią, odznaki turystyki kolarskiej. O działaniach Komisji na tym polu dowiemy się więcej z tekstu kol. Mariana Kotarskiego, który zamieszczamy poniżej.

Kolarski jubileusz 1952-2005 w aspekcie odznak

23 kwietnia 1952 r. w Warszawie odbyło się zebranie założycielskie Komisji Turystyki Kolarskiej Zarządu Głównego PTTK. Praca powołanej wówczas Komisji skupiła się głównie na utworzeniu terenowych struktur organizacyjnych i zainicjowaniu ogólnopolskich zlotów turystów kolarzy. Istotnym osiągnięciem Komisji było ustanowienie Kolarskiej Odznaki Turystycznej. Za udział w II Turystycznym Rajdzie Kolarskim na trasie Chełm – Majdanek – Nałęczów – Puławy – Czersk – Warszawa, „…uczestnik, który ukończy rajd, otrzymuje 100 pkt. na KOT” – czytamy w „Komunikacie nr 1” wydanym przez Komisję w 1953 r.
Pomysł z ustanowieniem KOT padł na podatny grunt. Nie wiemy, kto zdobył pierwszą brązową KOT, nie prowadziliśmy w tej materii badań. Opublikowana pod koniec 1957 r. alfabetyczna „Lista osób posiadających złotą KOT” zawiera 59 nazwisk; są wśród nich m.in. Henryk Ginter (Warszawa), Władysław Huza (Gliwice), Alojzy Szupina (Cieszyn).

Do 31 grudnia 1967 r., a więc w okresie pierwszych 15 lat istnienia (początkowo trzystopniowej) odznaki, referaty weryfikacyjne prowadzone przez okręgowe (czyli wojewódzkie) KTKol. PTTK przyznały w dziesięciu województwach 10.266 KOT (8703 brązowych, 1151 srebrnych i 412 złotych). Nie jest to statystyka pełna, gdyż 7 pozostałych ówczesnych komisji okręgowych nie nadesłało stosownych informacji. W zdobywaniu odznak przodowały województwa: łódzkie (2815 odznak), katowickie (2471), poznańskie (1372) i wrocławskie (1008), dystansujące w istotny sposób następne w kolejności: bydgoskie (772 odznaki), gdańskie (485) i szczecińskie (400).
W 1962 r. wachlarz KOT-ów został rozbudowany o kolejne dwa stopnie: duży srebrny i duży złoty. Pierwszymi zdobywcami dużych srebrnych KOT byli: Tadeusz Maćkowiak (Łódź), Jerzy Klamann (Łódź) i Ryszard Mielnik (Katowice), a dużych złotych: Henryk Ginter, Stanisław Rutkowski (Warszawa) i Jerzy Klamann. Rychło się okazało, że rowerzyści zdobyli i te stopnie odznaki, więc na liczne wnioski środowiska kolarskiego z dniem 1 stycznia 1972 r. wprowadzono w życie kolejny stopień KOT – Za Wytrwałość. Pierwsze odznaki tej rangi, wykonane wg projektu Adama Kacperczyka (Częstochowa) uroczyście wręczono na mecie Centralnego Zlotu Turystów Kolarzy PTTK w 1980 r. w Osiecznej. Otrzymali je wówczas: nr 1 – Ryszard Mielnik, 2 – Stanisław Radomski (Gliwice), 3 – Tadeusz Maćkowiak, 4 – Tadeusz Zerych (Opole), 5 – Barbara Kaczmarek (Szczecin), 6 – Paweł Kuna (Łódź), 7 – Jarosław Janczewski, 8 – Janusz Dmochowski i 9 – Polikarp Ratajczak (wszyscy trzej z Bydgoszczy).

Tabela 1
Kolarskie Odznaki Turystyczne wszystkich stopni
przyznane w latach 1976-1988 i 2000-2004.

Rok Ilość KOT Rok Ilość KOT
1976 5170 1985 2490
1977 5026 1986 3001
1978 4644 1987 2893
1979 5632 1988 2494
1980 4311 2000 1183
1981 3161 2001 1502
1982 2455 2002 1241
1983 2486 2003 1144
1984 2674 2004 1138

Nie dysponujemy pełną statystyką ilości KOT zdobywanych w kraju na przestrzeni półwiecza, ale korzystając ze „Sprawozdań ZG PTTK” na Zjazdy Krajowe możemy stwierdzić, iż ilość zdobywanych KOT w ostatnich latach ustawicznie maleje. Zagadnienie to, nie wyjaśniając przyczyn tego zjawiska, prezentuje Tabela 1. Można sądzić, iż zmniejszenie poziomu zainteresowania zdobywaniem odznak wynika m.in. ze wzrostu cen sprzętu do uprawiania turystyki kolarskiej, obniżania się poziomu życia rodaków, utrzymującej się od kilku lat stosunkowo wysokiej stopy bezrobocia, wzrostu poziomu nieufności społecznej (dość powszechna w niektórych środowiskach niechęć do potwierdzania książeczek wycieczek kolarskich, co zniechęca cyklistów do zdobywania odznak w ogóle), ze zmniejszenia się ilości terenowych referatów weryfikacyjnych KOT. Nie można wykluczyć i takiej możliwości, że statystyki nie obejmują swym zasięgiem efektów działalności wszystkich referatów weryfikacyjnych.
Należy pamiętać, że środowisko kolarskie dysponuje także innymi odznakami, zainteresowanie którymi jest nie mniejsze, niż Kolarską Odznaką Turystyczną. 15 lutego 1967 r. ogłoszono regulamin rajdu dookoła Polski, zaś z dniem 1 czerwca 1982 r. wszedł w życie regulamin odznaki rajdu kolarskiego „Szlakami zamków w Polsce”. Zanim wdamy się w statystyczne rozważania przypomnijmy, że pierwszym zdobywcą odznaki kolarskiego rajdu „Szlakami zamków w Polsce” w stopniu złotym był Zbigniew Kozłowski (Warszawa), odznaki permanentnego rajdu kolarskiego dookoła Polski w kategorii dużej Stanisław Radomski, zaś w kategorii małej Longin Łukawski (Bolesławiec) – wieloletni, niezapomniany redaktor „Informatora KTKol. ZG PTTK”.
Na podstawie dokumentacji centralnego referatu weryfikacyjnego Komisji Turystyki Kolarskiej ZG PTTK można stwierdzić, że do 31 grudnia 2005 r. wykorzystując swoje prerogatywy nadał on 2102 odznaki kolarskie najwyższych stopni (a więc KOT duży złoty i „za wytrwałość”, duży i mały rajd kolarski dookoła Polski,„Szlakami zamków
w Polsce” w stopniach srebrnym i złotym). W tej liczbie nie ujęto małych KOT (będących w kompetencji ogniw podstawowych), nie uwzględniono dużych srebrnych KOT (nadawanych przez referaty rangi wojewódzkiej), brązowych stopni odznaki permanentnego rajdu kolarskiego „Szlakami zamków w Polsce” (przyznawanych przez referaty regionalne), odznaki rajdu „Szlakiem Wielkiej Wojny 1409-1411” (weryfikowanej przez referaty regionalne i sporadycznie przez referat centralny) oraz Kolarskiej Odznaki Pielgrzymiej (przyznawanej przez sześć referatów okręgowych i kardynalny referat weryfikacyjny KOP).

Tabela 2
Podstawowe dane statystyczne dotyczące liczby ludności w Polsce,
liczby członków PTTK, liczby prenumeratorów Informatora KTKol. ZG PTTK
oraz najwyższych stopni odznak turystyki kolarskiej PTTK
zdobytych przez polskich turystów w latach 1962-2006
zweryfikowanych przez centralny referat weryfikacyjny KTKol. ZG PTTK.
Województwo Liczba ludności
(w tys.)
Członkowie PTTK
(osób)
Zdobytych odznak kolarskich Prenumeratorów „Informatora”
Dolnośląskie 2973 4463 114 2
Kujawsko-pomorskie 2100 4082 156 5
Lubelskie 2232 2319 26 1
Lubuskie 1024 1248 21 2
Łódzkie 2643 3107 155 4
Małopolskie 3227 6809 87 2
Mazowieckie 5072 10569 219 14
Opolskie 1085 2041 192 9
Podkarpackie 2129 2729 28 3
Podlaskie 1221 1009 8 0
Pomorskie 2198 3330 92 3
Śląskie 4855 12082 591 24
Świętokrzyskie 1323 1420 47 2
Warmińsko-mazurskie 1468 1709 26 0
Wielkopolskie 3361 4964 114 7
Zachodniopomorskie 1734 2738 219 3
Brak danych Nie dotyczy Nie dotyczy 2 0
Obcokrajowcy Nie dotyczy Nie dotyczy 5 1
Razem 38644,269 64619 2102 82

Wyliczenia prezentujemy w Tabeli 2. Wzbogaciliśmy ją o wiadomości mówiące o liczbie ludności Polski i liczbie członków PTTK. W tabeli jest także informacja na temat prenumeratorów periodyku Komisji Turystyki Kolarskiej ZG PTTK, co nie oznacza, iż dopatrujemy się bezpośrednich zależności między liczbą abonentów „Informatora” a ilością zdobywanych odznak kolarskich w danym województwie (aczkolwiek zdajemy sobie sprawę, że tylko ci, którzy mają bezpośredni dostęp do informacji wiedzą, jak budować strategię swych działań, gdzie planować wakacyjne wyjazdy, jakie obiekty koniecznie należy zwiedzić, by móc się ubiegać o najwyższe trofea w kolarstwie turystycznym spod znaku PTTK), chociaż ze zdziwieniem konstatujemy fakt, że nie wszyscy referenci filialni i członkowie Komisji opłacają prenumeratę.
W Tabeli 3 przytoczyliśmy szczegółowe informacje nie tylko odnośnie popularności poszczególnych odznak w ogóle, ale i w rozbiciu na ilości zdobywane przez mieszkańców wszystkich 16 województw na przestrzeni półwiecza. Liczby z pewnością nie kłamią. Skoro w woj. śląskim i w woj. mazowieckim zamieszkuje najwięcej członków PTTK, nic dziwnego, że tam zdobywa się najwięcej odznak. W tej prawidłowości czyni wyłom (w pozytywnym znaczeniu) woj. zachodniopomorskie, które mając znacznie mniejszą grupę członków PTTK w niczym nie ustępuje pod względem liczby zdobytych odznak kolarskich mieszkańcom Mazowsza, dystansując nadto m.in. Małopolskę, Wielkopolskę i Dolny Śląsk. Konieczne jest tu jeszcze jedno wyjaśnienie: niniejszy artykuł nawiązuje do 55-letniej tradycji kolarstwa turystycznego pod flagą PTTK, ale prezentowane zestawienia de facto obejmują nieco krótsze okresy, albowiem pierwszą dużą złotą KOT nadano w 1962 r., KOT za wytrwałość w 1980 r., odznakę dużego rajdu dookoła Polski w 1971 r., a małego – w 1973 r., zaś odznaki rajdu „Szlakiem zamków w Polsce” w 1984 r. – srebrną i w 1985 r. – złotą.

Tabela 3
Odznaki turystyki kolarskiej PTTK przyznane do 2005 r.
przez centralny referat weryfikacyjny KTKol. ZG PTTK
wg rodzajów odznak i miejsca zamieszkania ich zdobywców.
Województwo KOT
d. zł.
KOT
z/w
Duży
rajd DP
Mały
rajd DP
Zamki
sr.
Zamki
zł.
Razem
Dolnośląskie 24 5 20 58 5 1 114
Kujawsko-pomorskie 57 31 20 29 16 3 156
Lubelskie 7 1 8 9 1 0 26
Lubuskie 7 3 3 2 5 1 21
Łódzkie 53 17 36 20 20 9 155
Małopolskie 29 6 19 24 6 3 87
Mazowieckie 73 27 33 38 31 17 219
Opolskie 47 27 28 72 15 3 192
Podkarpackie 7 3 7 9 2 0 28
Podlaskie 2 0 5 1 0 0 8
Pomorskie 29 10 21 18 12 2 92
Śląskie 203 70 101 120 76 21 591
Świętokrzyskie 14 3 15 1 9 5 47
Warmińsko-mazurskie 5 1 2 17 1 0 26
Wielkopolskie 37 20 27 10 14 6 114
Zachodniopomorskie 76 23 33 54 25 8 219
Obcokrajowcy 1 1 0 2 1 0 5
Brak danych 0 0 2 0 0 0 2
Razem 671 249 380 484 239 79 2102

Uważamy, iż należy się zastanowić, dlaczego tak znikoma liczba obcokrajowców podejmuje wysiłki dla zdobycia odznak turystyki kolarskiej PTTK. Można zrozumieć, iż wymogi dodatkowe na duży srebrny bądź duży złoty KOT są dla cudzoziemca trudne do spełnienia, ale nawet na rajdach organizowanych przez PTTK wespół z AIT, na które przybywały setki cudzoziemców bardzo rzadko zdarza się, by któryś z nich pokusił się o zdobycie chociaż brązowej KOT. Zawodzi promocja naszych odznak, czy może – co bardziej prawdopodobne – zagraniczni cykliści w ogóle o ich istnieniu nie wiedzą?
W turystyce nie ma stałych reguł; członkowie PTTK jednych regionów kraju preferują inne odznaki, inny rodzaj turystyki kwalifikowanej, zaś innych regionów – mają zupełnie odmienne upodobania. I nic w tym złego, w demokratycznym kraju każdy może wolny czas poświęcać takiemu zajęciu, które sprawia mu najwięcej radości i przynosi należyty relaks. Najważniejsze, by wyruszył w plener, nie gnuśniał przed telewizorem bądź komputerem, po wtóre, by swymi wypoczynkowymi zwyczajami nie przeszkadzał innym.

Marian Kotarski

Skomentuj artykuł:

  UECT

PTTK jest członkiem Europejskiego Związku Turystyki Rowerowej UECT

  Zlot Przodownicki 2024


LISTA UCZESTNIKÓW - stan na 25 III 2024 r.

  Zlot Centralny 2024


  Zloty

» wykaz zlotów ptkol
   » najwierniejsi uczestnicy zlotów ptkol
» wykaz zlotów centralnych

  2012 Rok Turystyki Rowerowej


  Publikacja na stronie

Zasady publikacji informacji na stronie KTKol. ZG PTTK >>>

  Działy

» ktkol - informacje o Komisji Turystyki Kolarskiej ZG PTTK, władze, kontakt, informacje.

» honorowi ptkol. - wykaz honorowych przodowników turystyki kolarskiej PTTK.

» przodownicy - wykaz przodowników turystyki kolarskiej PTTK od 2006 r.

» odznaki - wykaz zdobywców najwyższych stopni odznak kolarskich od 2004 r.

» informator - informacje o redakcji, prenumeracie.

» kalendarz imprez - kalendarz turystycznych imprez kolarskich.

» regulaminy - zbiór regulaminów przydatnych kadrze PTTK oraz regulaminy odznak turystyczno-kolarskich.

» linki - zbiór linków do stron klubów turystyki kolarskiej PTTK

» byli z nami - pamięci tych, którzy odeszli

  Sprawozdawczość

» sprawozdanie OKTKol.

» sprawozdanie TRW OKTKol.

Termin złożenia sprawozdań: 31 I 2024

  Tu kupisz

Książeczki KOT; odznaki: KOT, KOP, Rajd kolarski PTTK dookoła Polski, Rajd kolarski „Szlakami zamków w Polsce”, Rajd kolarski PTTK „Szlak Wlk. Wojny 1409-1411”:
Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK
ul. Jagiellońska 6, 31-010 Kraków
e-mail: poczta@cotg.pttk.pl
tel: 12 422 28 40
www: sklep COTG

Odznaka Wiślana Trasa Rowerowa:
Oddział PTTK w Jastrzębiu Zdroju
ul. Harcerska 14B,
44-335 Jastrzębie Zdrój
e-mail: pttk@jasnet.pl, pttkjz@alpha.pl
tel. 32 471 94 88, faks 32 475 16 70

Książeczki drogowe odznaki UECT:
Marek Koba
skrytka pocztowa 59, 43-600 Jaworzno
e‑mail: mkoba62@o2.pl
tel. 604 434 282


  Weryfikacja odznak

» Referaty weryfikacyjne odznak turystyki kolarskiej

  Archiwum wiadomości

marzec 2024/ luty 2024/ styczeń 2024/ grudzień 2023/ listopad 2023/ październik 2023/ wrzesień 2023/ sierpień 2023/ lipiec 2023/ czerwiec 2023/ maj 2023/ kwiecień 2023/ marzec 2023/ luty 2023/ styczeń 2023/ grudzień 2022/ listopad 2022/ październik 2022/ wrzesień 2022/ sierpień 2022/ lipiec 2022/ czerwiec 2022/ marzec 2022/ luty 2022/ styczeń 2022/ grudzień 2021/ listopad 2021/ październik 2021/ wrzesień 2021/ sierpień 2021/ lipiec 2021/ czerwiec 2021/ maj 2021/ kwiecień 2021/ marzec 2021/ styczeń 2021/ grudzień 2020/ listopad 2020/ październik 2020/ wrzesień 2020/ lipiec 2020/ czerwiec 2020/ maj 2020/ marzec 2020/ luty 2020/ styczeń 2020/ grudzień 2019/ listopad 2019/ październik 2019/ wrzesień 2019/ sierpień 2019/ lipiec 2019/ czerwiec 2019/ maj 2019/ kwiecień 2019/ marzec 2019/ luty 2019/ styczeń 2019/ grudzień 2018/ listopad 2018/ październik 2018/ wrzesień 2018/ sierpień 2018/ lipiec 2018/ czerwiec 2018/ maj 2018/ kwiecień 2018/ marzec 2018/ luty 2018/ styczeń 2018/ listopad 2017/ wrzesień 2017/ sierpień 2017/ czerwiec 2017/ maj 2017/ kwiecień 2017/ marzec 2017/ luty 2017/ styczeń 2017/ grudzień 2016/ listopad 2016/ październik 2016/ wrzesień 2016/ czerwiec 2016/ maj 2016/ kwiecień 2016/ marzec 2016/ luty 2016/ styczeń 2016/ grudzień 2015/ listopad 2015/ październik 2015/ wrzesień 2015/ sierpień 2015/ lipiec 2015/ czerwiec 2015/ maj 2015/ kwiecień 2015/ marzec 2015/ luty 2015/ styczeń 2015/ grudzień 2014/ listopad 2014/ październik 2014/ wrzesień 2014/ sierpień 2014/ lipiec 2014/ czerwiec 2014/ maj 2014/ kwiecień 2014/ marzec 2014/ luty 2014/ styczeń 2014/ grudzień 2013/ listopad 2013/ październik 2013/ wrzesień 2013/ sierpień 2013/ czerwiec 2013/ maj 2013/ kwiecień 2013/ marzec 2013/ luty 2013/ styczeń 2013/ grudzień 2012/ listopad 2012/ październik 2012/ wrzesień 2012/ sierpień 2012/ lipiec 2012/ czerwiec 2012/ maj 2012/ kwiecień 2012/ marzec 2012/ luty 2012/ styczeń 2012/ grudzień 2011/ listopad 2011/ październik 2011/ wrzesień 2011/ sierpień 2011/ lipiec 2011/ czerwiec 2011/ maj 2011/ kwiecień 2011/ marzec 2011/ luty 2011/ styczeń 2011/ grudzień 2010/ listopad 2010/ październik 2010/ wrzesień 2010/ sierpień 2010/ lipiec 2010/ czerwiec 2010/ maj 2010/ kwiecień 2010/ marzec 2010/ luty 2010/ styczeń 2010/ grudzień 2009/ listopad 2009/ październik 2009/ wrzesień 2009/ sierpień 2009/ lipiec 2009/ czerwiec 2009/ maj 2009/ kwiecień 2009/ marzec 2009/ luty 2009/ styczeń 2009/ grudzień 2008/ listopad 2008/ październik 2008/ wrzesień 2008/ sierpień 2008/ lipiec 2008/ czerwiec 2008/ kwiecień 2008/ marzec 2008/ luty 2008/ styczeń 2008/ grudzień 2007/ listopad 2007/ październik 2007/ wrzesień 2007/ sierpień 2007/ lipiec 2007/ czerwiec 2007/ maj 2007/ kwiecień 2007/ marzec 2007/ luty 2007/ styczeń 2007/ grudzień 2006/ listopad 2006/ październik 2006/ wrzesień 2006/ sierpień 2006/ lipiec 2006/ czerwiec 2006/ maj 2006/ kwiecień 2006/ marzec 2006/ luty 2006/ styczeń 2006/ kwiecień 2005/ luty 2005/ styczeń 2005/ styczeń 2004/

  Kategorie wiadomości

Informator (31)
komunikaty (1 718)
odznaki (22)
przodownicy (17)
regulaminy (63)
szlaki (38)
z życia ktkol (342)

  Szukaj wiadomości






  Kanały RSS

» Kanał RSS wiadomości
» Kanał RSS komentarzy